Podział zamówienia na części i bezpośrednie płatności na rzecz podwykonawców - te m.in. zagadnienia regulują nowe dyrektywy unijne w sprawie zamówień publicznych.
Podwykonawstwo jest narzędziem stymulującym aktywność małych i średnich przedsiębiorców (MŚP). Dlatego przepisy o podwykonawstwie stanowią istotną część nowych dyrektyw unijnych dotyczących zamówień publicznych (dyrektywa 2014/24/UE - tzw. nowa dyrektywa klasyczna oraz dyrektywa 2014/25/ UE - tzw. dyrektywa sektorowa).
Podwykonawstwo to kluczowy element realizacji zamówień publicznych, od którego praktycznie zależne jest osiągnięcie celu w postaci należytego wykonania umowy przy zachowaniu efektywności ekonomicznej. Dla państwa ważna powinna być jak najsilniejsza pozycja przedsiębiorców z sektora małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP). Pamiętamy, jaki wpływ nie tylko na rynek zamówień publicznych, ale i na gospodarkę miało kilka lat temu zachwianie tej stabilności spowodowane nieregulowaniem lub nieterminowym regulowaniem należności na rzecz podwykonawców robót budowlanych. Zatory płatnicze nie tylko doprowadziły do fali likwidacji i upadłości, problemów z realizacją inwestycji infrastrukturalnych (niejednokrotnie skutkujących utratą środków unijnych), lecz w szerszej perspektywie zniechęciły mniejszych przedsiębiorców do zamówień publicznych, co szybko przeniosło się na konkurencyjność przetargów. Nie można także zapomnieć, że kumulatywnie w skali makro MŚP są największym pracodawcą polskim oraz barometrem rozwoju gospodarczego.
Dotychczas dyrektywy unijne koncentrowały się przede wszystkim wokół samej procedury udzielenia zamówienia publicznego, niewiele miejsca poświęcając zarówno etapowi realizacji zamówienia, jak i samej instytucji podwykonawstwa. Z odmienną sytuacją mamy do czynienia w nowych dyrektywach. Przykładowo, nowa dyrektywa klasyczna zawiera Rozdział IV dotyczący realizacji kontraktu, w którym art. 71 w całości poświęcony jest podwykonawstwu. Już w samej preambule nowej dyrektywy klasycznej znajdują się odniesienia do:
Podkreślenia wymaga, iż ustawodawca polski w reakcji na nieprawidłowości w realizacji zamówień infrastrukturalnych już w 2013 roku znowelizował ustawę - Prawo zamówień publicznych w zakresie pod-wykonawstwa, częściowo wprowadzając mechanizmy przewidziane nowymi dyrektywami (ustawa z 8 listopada 2013 r. o zmianie ustawy - Prawo zamówień publicznych - DzU z 2013, poz. 1473). Zdecydowano się na częściowe ograniczenie zasady swobody umów o zamówienie publiczne na roboty budowlane, m.in. poprzez:
Ponadto, ustawodawca polski postanowił urealnić zobowiązania przyszłych podwykonawców, które są przedstawiane w toku procedury przetargowej przez oferentów w celu wykazania spełnienia warunków udziału w postępowaniu (w szczególności w zakresie wiedzy i doświadczenia). Wprowadzono w tym zakresie odpowiedzialność solidarną wykonawcy i udostępniającego zasoby za szkodę zamawiającego powstałą wskutek nieudostępnienia tych zasobów (z wyjątkiem sytuacji braku winy za ich nieudostępnienie). Dodatkowo zastąpienie takiego kwalifikowanego podwykonawcy na etapie realizacji umowy innym podmiotem lub rezygnacja z niego jest uzależnione od wykazania, iż nowy podwykonawca lub też sam wykonawca spełnia warunki przetargu w co najmniej takim samym zakresie.
Niestety, ponaddwuletnia praktyka stosowania nowych przepisów o podwykonawstwie pokazuje, jak niecelowe są liczne i szybkie nowelizacje prawa zamówień publicznych, stanowiące doraźną (i medialną) reakcję na konkretne wydarzenia, a nie wynik wszechstronnej debaty i całościowego podejścia do systemu. Stosowanie nowych zasad w praktyce jest bardzo utrudnione z uwagi na kazuistyczne, w wielu miejscach niejasne i biurokratyczne uregulowanie tych kwestii.
Artykuł ukazał się w Rzeczpospolitej, 19 stycznia, 2016 roku: Szymańska A. (2016, 19 stycznia). Zamówienia publiczne w nowych dyrektywach unijnych, część VI. Rzeczpospolita, s. I5
Niezamówione wiadomości i inne informacje przesłane dobrowolnie do firmy Dentons, nie będą uznane za informacje poufne i mogą zostać ujawnione osobom trzecim, mogą pozostać bez odpowiedzi i nie stanowią podstawy relacji pomiędzy prawnikiem a klientem. Jeśli nie jesteś klientem Dentons, prosimy o nieprzesyłanie informacji o charakterze poufnym.
Opis dostępny w innej wersji językowej.
Zostaniesz teraz przekierowany ze strony Dentons na stronę $redirectingsite w języku angielskim. Aby kontynuować, kliknij „Zatwierdź”.
Zostaniesz teraz przekierowany ze strony Dentons na stronę Beijing Dacheng Law Offices, LLP. Aby kontynuować, kliknij „Zatwierdź”.