De vraag of het alom aanwezige virus ook een rol speelt bij de totstandkoming van overeenkomsten, lijkt negatief beantwoord te kunnen worden. Hooguit zal het virus wellicht aanleiding zijn om in de onderhandelingsfase eerder af te haken. Meer daarover in de bijdrage van collega Arnouts. Maar wanneer kan dat nog (afhaken) en wanneer niet meer? Om die vraag te kunnen beantwoorden moet men, niet alleen de hiervoor genoemde bijdrage lezen, maar ook weten hoe het ook al weer zit met de totstandkoming van overeenkomsten. Daarover in deze bijdrage een beknopt overzicht.

Overeenkomsten komen tot stand door een combinatie van aanbod en aanvaarding. Overeenkomsten zijn vormvrij, dus een mondelinge afspraak is ook bindend (zij het lastig te bewijzen) met uitzondering van de koop van een tot bewoning bestemde onroerende zaak door een particulier, die niet handelt in de uitoefening van een beroep of bedrijf. Een dergelijke koop bestaat alleen bij de gratie van een door beide partijen getekende koopakte. De koper heeft na ontvangst daarvan bovendien nog drie dagen bedenktijd. Het is aannemelijk dat van die wettelijke escape in de onzekere tijden van vandaag de dag, vaker gebruik gemaakt zal worden dan in de economische hoogtijdagen van voor het virus.

Voor alle overige contracten geldt dat aanvaarding vormvrij is, tenzij daarover op voorhand afspraken gemaakt zijn, zoals een ‘subject to contract’ voorwaarde in een letter of intent (loi), waarin partijen afspreken dat pas sprake is van gebondenheid na ondertekening van een overeenkomst. Ook dan is de vraag legitiem of men zich nog wel terug kan trekken als alle afspraken in een loi keurig zijn vertaald in een uitgewerkt contract. Het is met een beroep op artikel 6:23 BW verdedigbaar dat dat niet zo is. Iets anders is het, wanneer er een voorbehoud goedkeuring is gemaakt, bijvoorbeeld door de raad van commissarissen of een investeringscommissie. Die kan uiteraard om haar moverende (Corona)redenen (tijdig) zijn goedkeuring onthouden.

Terug naar de basis: aanbod en aanvaarding. Juridisch gezien zijn er drie smaken: i) een vrijblijvend aanbod, ii) een herroepelijk aanbod en iii) een onherroepelijk aanbod.

Een vrijblijvend aanbod, dat als zodanig is benoemd, kan nog direct na de aanvaarding door de aanbieder worden ingetrokken, om welke reden dan ook. Een herroepelijk aanbod kan om welke reden dan ook worden herroepen, totdat het is aanvaard (lees: totdat de aanvaarding de ontvanger heeft bereikt). Een onherroepelijk aanbod, ten slotte, is - het woord zegt het al - onherroepelijk. Dat geldt in de praktijk voor aanbiedingen waarin een termijn voor aanvaarding is opgenomen. Binnen die termijn kan niet worden herroepen, ook niet vanwege Corona.

De moraal van dit verhaal is dat eenieder die een aanbod heeft uitstaan, waar hij in de gegeven omstandigheden spijt van heeft, dat kan intrekken zolang het niet is aanvaard of zodra de voor aanvaarding gestelde termijn is verstreken. Meer smaken zijn er niet.