14 maja 2021 roku weszła w życie ustawa nowelizująca jedną z kluczowych regulacji compliance w Polsce – ustawę o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu z dnia 1 marca 2018 r. (ustawa AML). Nowelizacja wprowadza szereg zasadniczych zmian. Dla większości z nich, z uwagi na zakres modyfikacji i doniosłość, ustawodawca przewidział dodatkowe vacatio legis.
Poddajemy analizie 3 zmiany wynikające z nowelizacji ustawy AML, które są kluczowe dla przedsiębiorców.
Wejście w życie: 31 lipca 2021 r.
Nowelizacja wprowadza dwie zupełnie nowe kategorie podmiotów, które będą instytucjami obowiązanymi, a zatem podmiotami, na które ustawa AML nakłada szereg obowiązków, w tym konieczność analizy klientów oraz stosunków gospodarczych z nimi, implementacji wewnętrznych procedur, wyznaczania osób odpowiedzialnych za kwestie dotyczące przeciwdziałania praniu pieniędzy itp.
Do nowych kategorii podmiotów zaliczają się:
Ponadto, w zakresie dotychczasowych kategorii instytucji obowiązanych nowelizacja wprowadziła zasadniczą zmianę w odniesieniu do pośredników w obrocie nieruchomościami – spod zakresu stosowania ustawy AML wyłączeni będą pośrednicy, którzy pośredniczą wyłącznie przy zawieraniu umów najmu lub dzierżawy nieruchomości lub ich części, w których miesięczny czynsz został określony w wysokości mniejszej niż równowartość 10 000 euro.
Przypominamy jednocześnie, że pośrednictwo w obrocie nieruchomościami polega na odpłatnym wykonywaniu czynności zmierzających do zawarcia przez inne osoby umów: (i) nabycia lub zbycia nieruchomości / spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, (ii) najmu lub dzierżawy nieruchomości lub ich części; (iii) innych niż powyższe, o ile ich przedmiotem są prawa do nieruchomości lub ich części.
Sprawdź, czy profil działalności Twojej organizacji odpowiada którejś z nowych kategorii instytucji obowiązanych – zarówno od strony faktycznej, jak i formalnej (np. w zakresie informacji ujawnionych w publicznych rejestrach). Choć zgodność faktyczna jest kluczowa, to zgodność od strony formalnej może być powodem kontrowersji lub wątpliwości ze strony organów, stąd w razie ewentualnych rozbieżności może być wskazane ujednolicenie danych ujawnianych w rejestrach z faktycznym zakresem działalności organizacji.
Jeżeli Twoja organizacja kwalifikuje się do któryś z nowych (lub starych) kategorii instytucji obowiązanych, skontaktuj się z nami, aby poznać aktualne obowiązki i dowiedzieć się, co zrobić, by się z nich wywiązać.
Wejście w życie: 31 października 2021 r.
Nowelizacja ustawy AML wprowadza obowiązek spełnienia określonych wymogów oraz uzyskania wpisu do właściwego rejestru dla:
Obowiązek uzyskania wpisu do rejestru działalności na rzecz spółek lub trustów nie obejmuje radców prawnych, adwokatów oraz tzw. spółek prawniczych, o których mowa w art. 8 Ustawy o radcach prawnych oraz art. 4a Prawa o adwokaturze.
Ponadto, nowelizacja ustawy AML nakłada na przedsiębiorców prowadzących działalność na rzecz spółek i trustów oraz na przedsiębiorców prowadzących działalność w zakresie walut wirtualnych:
Powyższe wymogi odnoszą się do osób fizycznych prowadzących działalność regulowaną, jak również do członków organów zarządzających, osób kierujących wykonywaniem czynności związanych z prowadzeniem działalności regulowanej oraz beneficjentów rzeczywistych osób prawnych lub jednostek organizacyjnych prowadzących działalność regulowaną, jak również do wspólników tych podmiotów, o ile wspólnikom tym powierzono prowadzenie spraw spółki lub są uprawnieni do jej reprezentacji.
Prowadzenie działalności regulowanej bez uzyskania wpisu do właściwego rejestru zagrożone będzie karą pieniężną w wysokości do 100 000 złotych.
W znowelizowanej ustawie AML nie będzie już kary pieniężnej za nieprzedstawienie zaświadczenia o niekaralności (obecnie do 10 000 złotych). Zamiast tego, w ramach zgłoszenia do właściwego rejestru działalności regulowanej, przedsiębiorca będzie oświadczał pod rygorem odpowiedzialności karnej, że wymogi niekaralności i wiedzy / doświadczenia są spełnione.
Sprawdź, czy profil działalności Twojej organizacji odpowiada którejś z nowych działalności regulowanych – zarówno od strony faktycznej, jak i formalnej (np. w zakresie informacji ujawnionych w publicznych rejestrach). Choć zgodność faktyczna jest kluczowa, to zgodność od strony formalnej może być powodem kontrowersji lub wątpliwości ze strony organów, stąd w razie ewentualnych rozbieżności może być wskazane ujednolicenie danych ujawnianych w rejestrach z faktycznym zakresem działalności organizacji.
Zwróć uwagę, że kwestią kontrowersyjną jest na ile „działalnością na rzecz spółek lub trustów” jest zapewnianie siedziby, adresu prowadzenia działalności lub adresu korespondencyjnego w związku z wynajmowaniem niewielkich powierzchni biurowych np. na rzecz spółek powiązanych kapitałowo. Wydaje się, że wykładnia celowościowa ustawy AML nakazuje przyjęcie, że tak długo, jak długo mamy do czynienia z faktycznym, a nie „wirtualnym” biurem, to czynności takie nie powinny być uważane za działalność na rzecz spółek lub trustów. Tym niemniej, przepisy ustawy AML są w tym zakresie niejednoznaczne i mogą być odmiennie interpretowane przez organy, co wiąże się z ryzykiem.
Jeżeli Twoja organizacja może kwalifikować się do kategorii nowych podmiotów regulowanych pod ustawą AML, skontaktuj się z nami, by przeanalizować sytuację Twojej organizacji i przygotować się do nowych obowiązkach związanych z działalnością regulowaną.
Nowelizacja ustawy AML wprowadza znaczące zmiany w tym obszarze. Przede wszystkim rozszerzeniu ulegnie katalog podmiotów zobowiązanych do zgłaszania i aktualizacji informacji w CRBR o:
W zakresie informacji zgłaszanych do CRBR:
Co istotne, beneficjenci rzeczywiści będą obowiązani dostarczyć podmiotom, które podlegają obowiązkowi zgłoszeniowemu w CRBR, wszystkie informacje oraz dokumenty niezbędne do zgłoszenia informacji o beneficjencie rzeczywistym w CRBR i jej aktualizacji w terminie. Niewywiązanie się z tego obowiązku, skutkujące niezgłoszeniem informacji przez podmiot w terminie lub podaniem informacji niezgodnych ze stanem faktycznym, będzie zagrożone karą finansową w wysokości 50 000 zł nakładaną na beneficjenta rzeczywistego.
Kluczową zmianą implementowaną w ramach nowelizacji ustawy AML będzie wdrożenie mechanizmu weryfikacji prawidłowości i prawdziwości informacji znajdujących się w CRBR. Każda instytucja obowiązana (np. bank, notariusz, pośrednik w obrocie nieruchomościami), badając swojego klienta, będzie miała obowiązek przeanalizować dane z CRBR. Jeżeli w ramach tej analizy odnotowane zostaną rozbieżności między informacjami zgromadzonymi w CRBR a ustalonymi przez instytucję obowiązaną informacjami o beneficjencie rzeczywistym klienta, to instytucja obowiązana będzie musiała wyjaśnić przyczyny tych rozbieżności. Jeżeli rozbieżności zostaną potwierdzone, instytucja obowiązana przekaże właściwemu organowi za pośrednictwem systemu teleinformatycznego informację o rozbieżnościach wraz z uzasadnieniem i dokumentacją dotyczącą rozbieżności. Ponadto, tzw. jednostki współpracujące (organy administracji rządowej, jednostek samorządu terytorialnego, inne państwowe jednostki organizacyjne, a także KNF, NIK, NBP) również będą mogły informować organ właściwy ws. CRBR o zidentyfikowanych przez siebie rozbieżnościach. Organ ten będzie podejmował czynności zmierzające do wyjaśnienia rozbieżności. Ponadto, organ będzie mógł wszcząć postępowanie w celu wyjaśnienia, czy informacje zgromadzone w CRBR są prawidłowe i aktualne. Odpowiednia adnotacja o wszczęciu oraz zakończeniu postępowania wyjaśniającego będzie widoczna w CRBR. Organ może też wydać decyzję o sprostowaniu danych w CRBR.
Choć nowelizacja ustawy AML nie przewiduje sankcji dla instytucji obowiązanych za niewykonanie obowiązku weryfikacyjnego i zgłoszeniowego co do rozbieżności w CRBR (co wydaje się być niedopatrzeniem ustawodawcy – przy czym pamiętać należy, że podmioty działające w mocno nadzorowanych sektorach, np. bankowym, finansowym lub ubezpieczeniowym, mogą być negatywnie ocenianie przez regulatora w związku z niewykonywaniem tego obowiązku, nawet jeśli nie jest on sankcjonowany pod ustawą AML), to rozszerza ona katalog sankcji nakładanych na podmioty podlegające obowiązkowi zgłoszenia w CRBR o karę finansową za podanie informacji niezgodnych ze stanem faktycznym w wysokości do 1 000 000 złotych. To istotna zmiana, bowiem na chwilę obecną podmioty te odpowiadają jedynie za terminowość zgłoszeń, ale nie za prawidłowość zgłaszanych informacji – w tym zakresie potencjalną odpowiedzialność (karną za fałszywe oświadczenie oraz cywilną za ewentualną szkodę) ponoszą osoby dokonujące zgłoszeń.
Wyczekiwaną zmianą jest wprowadzenie maksymalnych okresów przechowywania danych zgromadzonych w CRBR. Pod rządami obecnej ustawy AML dane te są przechowywane w zasadzie bez ograniczeń czasowych, nawet jeśli dany podmiot został wykreślony z KRS. Po nowelizacji, dane w CRBR będą przechowywane przez 10 lat od dnia wykreślenia z KRS lub 10 lat od ustania obowiązku zgłoszeniowego (w przypadku trustów).
W pierwszej kolejności sprawdź, czy Twoja organizacja jest jednym z nowych podmiotów mających obowiązek dokonywania zgłoszeń w CRBR. Następnie postaraj się by informacje ujawnione w CRBR korespondowały z danymi przekazywanymi do instytucji obowiązanych w ramach procesów badania klienta – rozbieżności mogą skutkować kłopotami.
Jeżeli Twoja organizacja rejestrowała już informacje w CRBR, pamiętaj o konieczności aktualizacji wpisów w CRBR zgodnie z wymogami przewidzianymi w nowelizacji (m.in. konieczność wskazania wszystkich obywatelstw beneficjentów rzeczywistych).
Jeżeli Twoja organizacja jest instytucją obowiązaną – zaktualizuj wewnętrzną procedurę AML o proces weryfikacji prawdziwości i prawidłowości danych z CRBR oraz zgłaszania rozbieżności.
Jeżeli masz pytania lub wątpliwości co do tego, czy Twoja organizacja prawidłowo zgłosiła beneficjentów rzeczywistych oraz co wskazywane zmiany mogą oznaczać dla Ciebie lub Twojej organizacji – skontaktuj się z nami.
Niezamówione wiadomości i inne informacje przesłane dobrowolnie do firmy Dentons, nie będą uznane za informacje poufne i mogą zostać ujawnione osobom trzecim, mogą pozostać bez odpowiedzi i nie stanowią podstawy relacji pomiędzy prawnikiem a klientem. Jeśli nie jesteś klientem Dentons, prosimy o nieprzesyłanie informacji o charakterze poufnym.
Opis dostępny w innej wersji językowej.
Zostaniesz teraz przekierowany ze strony Dentons na stronę $redirectingsite w języku angielskim. Aby kontynuować, kliknij „Zatwierdź”.
Zostaniesz teraz przekierowany ze strony Dentons na stronę Beijing Dacheng Law Offices, LLP. Aby kontynuować, kliknij „Zatwierdź”.