1 czerwca 2025 r. wszedł w życie pakiet ustaw obejmujący:

• nowelizację ustawy o cudzoziemcach,
• ustawę o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz
• ustawę o rynku pracy i służbach zatrudnienia.

Celem wprowadzonych zmian jest m.in. realizacja kamieni milowych zapisanych w unijnym Krajowym Planie Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO), wyeliminowanie nieprawidłowości i nadużyć w procesach legalizacji pracy i pobytu cudzoziemców oraz usprawnienie procedur.

Najważniejsze zmiany dla pracodawców obejmują:

1. Elektronizację postępowań dotyczących wydawania zezwoleń na pracę i oświadczeń o powierzeniu pracy

Wycofano możliwość składania wniosków w formie papierowej i prowadzenia korespondencji listownej z urzędem. Po zmianach nastąpi pełna elektronizacja postępowania w sprawie wydawania zezwoleń na pracę i rejestrowania oświadczeń o powierzeniu pracy od momentu złożenia wniosku do wydania i doręczenia decyzji.

Utrzymano natomiast możliwość składania w formie papierowej wniosków o zezwolenia na pobyt czasowy, również w przypadku, gdy celem pobytu cudzoziemca jest wykonywanie pracy.

2. Nowe przesłanki odmowy legalizacji pracy cudzoziemców

Urzędy rozpatrujące wnioski będą weryfikować (np. za pośrednictwem danych statystycznych) czy podmioty powierzające pracę ubiegają się tzw. ‘pozorne’ zezwolenia na pracę.

Zmiany wprowadzają dodatkowe przesłanki odmowy wydania zezwolenia na pracę w przypadku, gdy:

• podmiot powierzający pracę został ustanowiony lub działa w celu ułatwienia cudzoziemcom wjazdu do Polski, np. urząd może weryfikować w trakcie postępowania liczbę zezwoleń wydanych dla danego podmiotu powierzającego pracę i liczbę cudzoziemców, którzy faktycznie podjęli pracę;
• w okresie 2 lat poprzedzających złożenie wniosku dany cudzoziemiec, który posiadał już zezwolenie na pracę lub oświadczenie o powierzeniu pracy i wjechał na terytorium Polski w celu wykonywania pracy, ale nie wykonywał pracy zgodnie z wydanym zezwoleniem (w przypadku braku uzasadnionych przyczyn);
• podmiot powierzający pracę ma zaległości w obowiązkach związanych ze zgłaszaniem uprawnionych osób do ubezpieczenia i uiszczaniem należności publicznoprawnych (ZUS, podatki);
• praca ma być wykonywana na rzecz osoby trzeciej a podmiot powierzający pracę nie ma statusu agencji pracy tymczasowej.

3. Inne rozwiązania wprowadzone w celu przeciwdziałania nadużyciom

Ponadto nowe przepisy wprowadzają:

• ograniczenie czasu na jaki może być wydane zezwolenie na pracę (max. 1 rok) w przypadku podmiotów powierzających pracę, które prowadzą działalność gospodarczą przez okres krótszy niż rok albo gdy czas pracy cudzoziemca nie przekroczy 1/2 etatu;
• wprowadzenie obowiązku przesłania do właściwego urzędu kopii umowy zawartej z cudzoziemcem po wydaniu zezwolenia na pracę lub rejestracji oświadczenia o powierzeniu pracy (w terminie 7 dni od powierzenia pracy);
• wprowadzenie obowiązku przechowywania tłumaczenia przysięgłego na język polski umowy zawartej z cudzoziemcem, jeżeli nie została sporządzona w tym języku;
• obowiązek poinformowania cudzoziemca w formie pisemnej, w języku dla niego zrozumiałym o prawie wstępowania do związków zawodowych.

4. Zaostrzenie sankcji za nielegalne powierzanie pracy

Zaostrzone przepisy związane z odpowiedzialnością za nielegalne powierzanie pracy przewidują:

• podwyższenie kar grzywny za nielegalne powierzanie kar pracy do 50 000 złotych;
• uzależnienie wysokości kary grzywny od liczby cudzoziemców, którym nielegalnie powierzono pracę (min. 3 000 złotych za jednego cudzoziemca);
• możliwość przeprowadzenia kontroli przez Straż Graniczną i PIP bez zapowiedzi.

5. Rezygnacja z tzw. ‘testu runku pracy’

Dotychczas procedury legalizujące pracę wymagały co do zasady przeprowadzenia tzw. testu rynku pracy, który polegał na weryfikacji przez właściwy urząd pracy czy istnieje możliwość zatrudnienia zarejestrowanej bezrobotnej osoby na stanowisku pracy objętym danym wnioskiem. Obecnie, wymóg przeprowadzenia testu rynku pracy został wycofany.

Starości będą mieli jednak możliwość tworzenia list zawodów, określających te, dla których uzyskanie zezwolenia na pracę nie będzie możliwe w danym powiecie z uwagi na sytuację na lokalnym rynku. Minister właściwy ds. pracy będzie prowadził rejestr list zawodów.

Ponadto Rada Ministrów będzie mogła określić w drodze rozporządzeń:

• limity dotyczące ilości wydawanych zezwoleń na pracę czy zarejestrowanych oświadczeń o powierzeniu pracy w danym roku kalendarzowym, jeżeli będzie to niezbędne ze względu na zagrożenie bezpieczeństwa państwa i porządku publicznego lub ryzyko utrudnienia zatrudnienia obywateli polskich. Limity mogą dotyczyć rodzajów zezwoleń, danych województw, powiatów, zawodów, rodzajów umów, czy też rodzajów działalności podmiotu powierzającego pracę;
• procentowy minimalny udział obywateli polskich i cudzoziemców w liczbie osób wykonujących pracę na rzecz danego podmiotu, jeżeli będzie to niezbędne ze względu na ryzyko utrudnienia zatrudnienia obywateli polskich.

6. Zmiany zasad udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji (tzw. Niebieska Karta UE)

Zmiany te obejmują przede wszystkim:

• skrócenie minimalnej długości umowy zawartej z cudzoziemcem (z 1 roku do 6 miesięcy);
• możliwość ubiegania się o Niebieską Kartę UE wyłącznie w zawodzie, który nie znajduje się na liście zawodów, dla których zezwolenia na pracę nie będą wydawane (patrz punkt 5 powyżej);
• uzależnienie długości doświadczenia zawodowego wymaganego dla potwierdzenia posiadania wyższych kwalifikacji zawodowych od rodzaju zawodu, tj.:
  • 3 letnie doświadczenie zdobyte w okresie 7 lat poprzedzających złożenie wniosku – w przypadku zawodów wymienionych w obwieszczeniu Ministra właściwego ds. wewnętrznych,
  • 5 letnie doświadczenie – w przypadku zawodów niewymienionych w tym obwieszczeniu;
• brak wskazania podmiotu pracodawcy w treści zezwolenia.

7. Umożliwienie wykonywania pracy bez zezwolenia cudzoziemcom korzystającym z mobilności krótkoterminowej posiadacza Niebieskiej Karty UE

Uprawnienie to dotyczy cudzoziemców posiadających dokument pobytowy z adnotacją „Niebieska Karta UE” lub „Były posiadacz Niebieskiej Karty UE” wydanych przez inne państwo członkowskie przebywających w Polsce przez okres nieprzekraczający 90 dni w dowolnym okresie 180 dni w celu wykonywania działalności zawodowej.

8. Wprowadzenie nowego typu zezwolenia na pobyt czasowy – zezwolenie na pobyt czasowy w celu mobilności długoterminowej posiadacza Niebieskiej Karty UE

Zezwolenie to dedykowane będzie dla cudzoziemców, którzy posiadają dokument pobytowy z adnotacją „Niebieska Karta UE” wydany przez inne państwo członkowskie UE i bezpośrednio przed wjazdem do Polski przebywali w tym państwie przez min. 12 miesięcy (lub 6 miesięcy w przypadku korzystania w tym państwie z mobilności długoterminowej posiadacza Niebieskiej Karty UE).

9. Uprawnienie posiadaczy zezwoleń na pobyt czasowy typu Niebieska Karta UE oraz zezwoleń po pobyt czasowy ze względu na mobilność długoterminową posiadacza Niebieskiej Karty UE do wykonywania działalności gospodarczej na takich samych zasadach jak obywatele polscy.

Posiadacze zezwoleń na pobyt czasowy „Niebieska Karta UE” lub „Mobilność długoterminowej posiadacza Niebieskiej Karty UE” będą uprawnieni do zarejestrowania jednoosobowej działalności gospodarczej i współpracy na podstawie umowy B2B.

10. Ograniczenie możliwości świadczenia usług na rzecz cudzoziemców przez agencje zatrudnienia

Agencje zatrudnienia będą mogły wykonywać działalność gospodarczą polegającą na pośrednictwie pracy oraz pracy tymczasowej na rzecz cudzoziemców, od których wymagane jest posiadanie zezwolenia na pracę lub oświadczenia o powierzeniu pracy cudzoziemcowi dopiero po 2 latach od wpisu do rejestru agencji zatrudnienia i świadczeniu usługi pośrednictwa pracy lub pracy tymczasowej.