Bądźmy szczerzy – kontrole podatkowe nie należą do lubianych. Jeśli jednak działasz w międzynarodowej grupie, czy można ich uniknąć?

Prosta odpowiedź brzmi – raczej nie. Istnieje jednak szereg rzeczy, które można zrobić, aby:

• Zminimalizować ryzyko kontroli podatkowej
• Ograniczyć jej potencjalne konsekwencje, jeśli do niej dojdzie.

Choć w ostatnich latach w Polsce liczba kontroli podatkowych spada, ich skutki finansowe stały się bardziej dotkliwe.

Wniosek? Mniej kontroli nie oznacza mniejszego ryzyka – wręcz przeciwnie, ich konsekwencje stają się coraz poważniejsze. Jak więc podatnik może ograniczyć ryzyko kontroli i przygotować się na wypadek jej wystąpienia?

Dokumentacja cen transferowych – coś więcej niż formalny obowiązek

Dobrze przygotowana dokumentacja lokalna, a tam, gdzie jest to wymagane, również dokumentacja grupowa (Master File) – stanowi pierwszą linię obrony w przypadku kontroli cen transferowych. Powinna zawierać nie tylko opis transakcji i analizę porównawczą, ale także jasne uzasadnienie ekonomiczne i funkcjonalne zastosowanych cen. Równie istotny jest wybór odpowiedniej metody ustalania cen transferowych – i co istotne – przekonujące uzasadnienie, dlaczego właśnie ta metoda została zastosowana.

Osobiście często rekomenduję przygotowanie dokumentacji TP dla istotnych transakcji, nawet jeśli formalnie nie podlegają obowiązkowi dokumentacyjnemu (np. ze względu na wysokie progi wartości lub łagodniejsze przepisy w niektórych jurysdykcjach). Wszyscy chyba znamy powiedzenie: „najlepszą obroną jest atak”. Chociaż dokumentacja TP może nie jest „atakiem”, z pewnością powinna pełnić rolę „tarczy” podczas kontroli – to szansa podatnika na przedstawienie swojego stanowiska w przemyślany i skuteczny sposób, a nie tylko przykry obowiązek wynikający z przepisów.

Analiza cen transferowych – o czym należy pamiętać?

Analiza porównywalności to nie tylko kolejny załącznik do dokumentacji cen transferowych – jest to jeden z kluczowych elementów potwierdzających rynkowność transakcji. Analiza może również przesądzić o wyniku kontroli podatkowej.

Po pierwsze i najważniejsze: aktualność benchmarków. Analizy oparte na nieaktualnych danych bez odpowiedniego uzasadnienia niemal na pewno zostaną zakwestionowane. Organy podatkowe oczekują, że analizy będą oparte na danych możliwie najbliższych badanemu okresowi. W większości jurysdykcji aktualizacja benchmarków powinna następować co najmniej raz na trzy lata lub częściej – jeśli nastąpiły znaczące zmiany w transakcji lub otoczeniu rynkowym. Warto uwzględnić lokalną specyfikę – w niektórych przypadkach lokalne organy podatkowe mogą wymagać corocznych aktualizacji, niezależnie od tego, czy zmieniły się warunki rynkowe.

Po drugie: odpowiedni dobór kryteriów porównywalności – powinny być starannie dobrane i dostosowane do konkretnej transakcji. Przemyśl dokładnie zakres geograficzny, branżę, wielkość spółki oraz – w przypadku transakcji finansowych – okres zapadalności, walutę lub wielkość finansowania. Zgodnie z Wytycznymi OECD, podczas procesu selekcji danych potencjalnie porównywalnych, najpierw należy podjąć próbę przeszukania rynku lokalnego. Uzasadnienie globalnej próby dla lokalnego podmiotu, gdy dostępne są dane lokalne? To może wzbudzić podejrzenia organów podatkowych. Nie należy zakładać, że każda analiza porównawcza przygotowana na poziomie grupy może być automatycznie stosowana w każdej jurysdykcji, w której działa grupa.

Na koniec – proces wyboru powinien być przejrzysty. Wyraźnie wskaż źródła danych (np. konkretną bazę danych, która została wykorzystana), opisz etapy selekcji i wyjaśnij, dlaczego ostateczna próba zastała uznana za porównywalną. Tego rodzaju przejrzystość znacznie zwiększa szanse na zaakceptowanie benchmarku przez organy podatkowe.

Czy polityka cen transferowych może pomóc ograniczyć ryzyko kontroli?

Polityka cen transferowych nie wyeliminuje całkowicie ryzyka kontroli, ale może je znacznie ograniczyć i złagodzić jego skutki. Polityka cen transferowych jest kluczowym narzędziem do organizacji i standaryzacji wewnątrzgrupowych zasad ustalania cen, zwiększając przejrzystość i spójność dokumentacji. Dzięki temu firma działa zgodnie z rynkowymi standardami, co stanowi mocny argument w razie kontroli podatkowej.

Dobrze opracowana polityka cen transferowych nie tylko upraszcza codzienne zarządzanie, ale może również zmniejszyć ryzyko kontroli, pokazując organom podatkowym, że firma poważnie traktuje swoje obowiązki podatkowe i skrupulatnie nimi zarządza.

Sprawdź czerwcowe wydanie TPcal Newsletter

Zapisz się na TPcal Newsletter, aby otrzymywać najnowsze wydania bezpośrednio na swoją skrzynkę: subskrybuj