Otrzymanie decyzji od organu podatkowego – zwłaszcza niekorzystnej – nie musi oznaczać końca sprawy. Niezależnie od tego, czy przeszedłeś kontrolę, czy formalne postępowanie, ważne jest, aby wiedzieć jakie są dostępne środki do dalszego działania. W tym artykule omawiamy jakie są możliwe scenariusze po wydaniu decyzji: procedura złożenia skargi do sądu krajowego lub międzynarodowa procedura wzajemnego porozumienia (MAP), szczególnie istotna w sprawach transgranicznych.

Opcja 1: Skarga do sądu krajowego

Jeżeli podatnik nie zgadza się z ostateczną decyzją wydaną w wyniku postępowania podatkowego, ma prawo do zaskarżenia decyzji w terminie 30 dni od jej otrzymania. Skarga jest rozpatrywana przez sąd administracyjny.

Skarga powinna jasno określać, dlaczego decyzja jest nieprawidłowa lub niezgodna z prawem, oraz zawierać odpowiednie argumenty i dokumentacje. Sąd rozpatrujący skargę może ją przyjąć (zmieniając lub uchylając decyzję) lub odrzucić.

Aspekty praktyczne:

• Terminy: postępowanie sądowe może – choć nie zawsze – prowadzić do szybszego rozstrzygnięcia sprawy niż inne ścieżki, w zależności od obłożenia sądu.
• Specyfika orzecznictwa: jednym z wyzwań jest to, że sędziowie administracyjni nie są zazwyczaj specjalistami w zakresie cen transferowych. Może to utrudniać przedstawienie i zrozumienie technicznego charakteru sprawy.
• Bezpośrednia rola: podatnik (lub jego przedstawiciele prawni) jest bezpośrednio zaangażowany w sprawę, aktywnie przedstawiając argumenty i odpowiadając na wnioski sądu.
• Wpływ na płynność finansową: w Polsce podatnik musi zapłacić naliczony podatek z góry i czekać na potencjalny zwrot po pomyślnym zakończeniu postępowania sądowego (analogicznie jak w przypadku MAP).

Opcja 2: Procedura wzajemnego porozumiewania (MAP)

W sprawach z zakresu międzynarodowego prawa podatkowego – takich jak ceny transferowe między podmiotami z różnych krajów – podatnicy mogą rozważyć wszczęcie procedury wzajemnego porozumienia (MAP). To mechanizm rozwiązywania sporów, umożliwiający organom podatkowym z obu krajów negocjowanie i unikanie podwójnego opodatkowania.

Procedura MAP jest szczególnie przydatna, gdy ustalenia organów podatkowych w jednym kraju prowadzą do podwójnego opodatkowania lub są sprzeczne z przepisami podatkowymi innego kraju. MAP stanowi alternatywę dla sporów sądowych, dążąc do wspólnego rozwiązania między państwami.

Warto pamiętać, że w przypadku skargi do sądu krajowego cały spór toczy się nadal wyłącznie z udziałem krajowego organu podatkowego i przed sądem, który – co naturalne – ma interes w utrzymaniu lub zwiększeniu podstawy opodatkowania w swoim kraju. W MAP sytuacja wygląda inaczej: udział biorą administracje podatkowe obu państw zaangażowanych w daną transakcję.

Można to porównać do mechanizmu zamka błyskawicznego: jeśli jedna strona transakcji jest „podciągana” w górę – na przykład poprzez zwiększenie dochodu podlegającego opodatkowaniu w Polsce – druga strona automatycznie jest „ściągana” w dół – co oznacza, że mniejszy dochód pozostaje do opodatkowania w kraju kontrahenta. Ta współzależność stanowi istotę MAP: jeśli polski organ podatkowy twierdzi, że większy zysk powinien być rozpoznany w Polsce (np. wyższa marża spółki polskiej), to jednocześnie domaga się, by mniejszy zysk został rozpoznany za granicą.

W ramach MAP obie administracje są zobowiązane do wynegocjowania rozwiązania, które pozwoli uniknąć podwójnego opodatkowania i odzwierciedli sprawiedliwą alokację dochodu. Równowaga ta leży u podstaw procedury.

Aspekty praktyczne:

• Wiedza specjalistyczna: główną zaletą MAP jest to, że jest on obsługiwany przez specjalistów ds. cen transferowych w organach podatkowych. Dzięki temu decyzje są zwykle bardziej merytoryczne i technicznie trafne.
• Przebieg: choć to podatnik inicjuje MAP, sam spór jest rozpatrywany bezpośrednio przez administracje podatkowe obu krajów. Rola podatnika ogranicza się głównie do dostarczenia dokumentów i monitorowania przebiegu sprawy.
• Obowiązek rozwiązania sporu: po przyjęciu sprawy, oba kraje są zasadniczo zobowiązane do podjęcia próby rozwiązania kwestii i wyeliminowania podwójnego opodatkowania – choć nie gwarantuje to rozwiązania zgodnego ze stanowiskiem Grupy.
• Czas trwania: wady? MAP może być bardzo długim procesem, często trwającym kilka lat.
• Wpływ na płynność finansową: w Polsce podatnik musi zapłacić naliczony podatek z góry i czekać na potencjalny zwrot po pomyślnym zakończeniu MAP (analogicznie jak w przypadku złożenia skargi do sądu krajowego, choć w tamtym przypadku może to trwać krócej). 

Skarga czy MAP – wybierz strategicznie

Po otrzymaniu niekorzystnej decyzji podatkowej, podatnik powinien dokładnie ocenić sytuację i świadomie wybrać dalszy kierunek działania. Zarówno ścieżka złożenia skargi do sądu krajowego, jak i międzynarodowa procedura MAP są skutecznymi narzędziami – ale tylko wtedy, gdy są wykorzystywane z jasną strategią i przy wsparciu doświadczonych doradców. To kluczowe, by chronić interesy firmy i zadbać o uczciwe traktowanie w sporze z fiskusem.

Sprawdź czerwcowe wydanie TPcal Newsletter

Zapisz się na TPcal Newsletter, aby otrzymywać najnowsze wydania bezpośrednio na swoją skrzynkę: subskrybuj