View this article in English

2 lutego 2022 roku Komisja Europejska opublikowała projekt delegowanego aktu klimatycznego uznającego gaz i atom za zielone technologie. Nowa regulacja miałaby obowiązywać od 1 stycznia 2023 r. Z jednej strony będzie to oznaczać większe możliwości finansowania inwestycji dostarczających energię gazową i atomową. Z drugiej jednak strony, ze względu na pewne kontrowersje dotyczące uznania tych inwestycji za zrównoważone środowiskowo, będzie stwarzać nowe wyzwania dla sektora energetycznego ogółem, a w szczególności w zakresie gospodarowania odpadami.

Formalne uznanie inwestycji gazowych i jądrowych za zrównoważone środowiskowo jeszcze nie oznacza, że rzeczywiście będą one miały taki charakter. Należy bowiem pamiętać o tym, że Green Deal oraz FitFor55 to nie tylko dekarbonizacja. Postulaty zrównoważonego rozwoju rozciągają się na wszystkie aspekty środowiskowe inwestycji, począwszy od pozyskania surowca energetycznego, a skończywszy na odpadach. Z tego względu omawiane inwestycje należy rozpatrywać z perspektywy zarządzania zrównoważonym cyklem życia produktu (Product Lifecycle Management).

W zakresie elektrowni atomowych podstawowym ryzykiem środowiskowym będzie zapewne zarzadzanie odpadami promieniotwórczymi. Racjonalna gospodarka tymi odpadami powinna przede wszystkim wykorzystywać technologie odzysku uranu, czy też bazować na wykorzystaniu produktów ubocznych, aby jak najmniej substancji było przeznaczonych do składowania. Jeżeli w ślad za inwestowaniem w elektrownie jądrowe nie powstaną równolegle instalacje gospodarujące odpadami promieniotwórczymi, można spodziewać się, że organizacje ekologiczne zwrócą na to uwagę. Konsekwencją mogą być przeszkody w sprawnym przeprowadzeniu procesu inwestycyjnego, o czym pisaliśmy w poprzednich publikacjach: Dentons - Nowelizacja Ustawy Ocenowej daje nowe możliwości blokowania inwestycji; Dentons - Wstrzymanie wykonania decyzji środowiskowej w postępowaniu administracyjnym.

Powyższe aspekty będą z pewnością brane pod uwagę przez instytucje finansowe oraz agencje ratingowe, które mogą uznać, że z perspektywy czasu inwestycje będą jednak szkodzić środowisku. Co więcej, nawet gdy inwestycja zostanie już zrealizowana, jej dalsza działalność może być poddawana kontroli, np. poprzez wszczynanie postępowań przed Krajowymi Punktami Kontaktowymi OECD. Asumptem do takich działań mogą być nie tylko kwestie odpadowe, ale także ryzyka związane z zanieczyszczeniem gleby, czy też brak odpowiedniej komunikacji ze społeczeństwem.

Warto również wziąć pod uwagę, że brak możliwości właściwego zagospodarowania odpadów promieniotwórczych, będzie skutkował koniecznością zagospodarowania ich poza granicami Polski. Praktyka innych sektorów gospodarki pokazuje, że transgraniczny transport odpadów bywa problematyczny i związany jest z wieloma ryzykami środowiskowymi. Wprowadzenie systemu SENT w transporcie odpadów jedynie zwiększa ekspozycję na te ryzyka.

Jeżeli chodzi zaś o uznanie technologii gazowych za zrównoważone środowiskowo, to już teraz pojawiają się głosy, że jest to swoisty greenwashing. Jeżeli rynek zaaprobuje ten kierunek myślenia, to należy spodziewać się, że inwestorzy będą korzystać z innych kryteriów oceny inwestycji. Nie jest więc wykluczone, że np. raporty due diligence tworzone na potrzeby transakcji będą opierać się na taksonomii zaproponowanej przez inne kraje lub organizacje międzynarodowe. Remedium na ten stan rzeczy (przynajmniej w pewnym zakresie) może stanowić zmiana przepisów dotyczących gospodarowania odpadami i produktów ubocznych, które w praktyce często nie idą w parze z nowymi technologiami.

Już chociażby z powyższych względów można się spodziewać, że tak jak w przypadku elektrowni atomowych, organizacje ekologiczne będą włączać się w postępowania dotyczące uzyskiwania decyzji operacyjnych.

W razie wątpliwości zachęcamy do kontaktu.