W poprzednim artykule opisywałam sytuację, w której organy podatkowe kwestionują warunki transakcji między podmiotami powiązanymi i dokonują tzw. doszacowania – czyli zwiększenia podstawy opodatkowania, najczęściej zakończonego zapłatą zaległego podatku wraz z odsetkami. To scenariusz dobrze znany niemal każdemu, kto miał styczność z kontrolą celno-skarbową.

Ale na tym nie kończy się lista potencjalnych konsekwencji finansowych podatnika. W tym artykule wyjaśniam, kiedy w wyniku doszacowania TP powstaje dodatkowe zobowiązanie podatkowe, ile może wynosić i w jakich okolicznościach można go uniknąć.

Dodatkowe zobowiązanie podatkowe

Zaległy podatek do zapłaty w związku z doszacowaniem to jedno, a dodatkowe zobowiązanie podatkowe – to drugie. To osobne mechanizmy, które mogą się nałożyć, co w praktyce oznacza znacznie większy koszt dla podatnika.

Jak to wygląda w praktyce? Stawka dodatkowego zobowiązania podatkowego zależy od rodzaju naruszenia i wynosi:

• 10 procent od zaniżonego dochodu lub zawyżonej straty wynikającej z błędnego zastosowania cen transferowych, pod warunkiem, że podatnik ureguluje również należny podatek i odsetki za zwłokę,
• 20 procent gdy podatnik nie przedłożył dokumentacji cen transferowych na wezwanie organu lub zrobił to w niepełnej formie, albo gdy podstawa dodatkowego obciążenia podatkowego przekracza 15 miliona złotych (od nadwyżki ponad tę kwotę),
• 30 procent gdy – równocześnie – dokumentacja cen transferowych nie została przedłożona na wezwanie organu, a wartość podstawy do ustalenia dodatkowego obciążenia podatkowego przekracza 15 miliona złotych (od nadwyżki ponad tę kwotę).

Ważne zastrzeżenie!

Podstawą do nałożenia dodatkowego zobowiązania podatkowego – zgodnie z art. 58a ust. 1 Ordynacji podatkowej – jest decyzja podatkowa. Co to oznacza w praktyce? Może zostać ustalone dopiero na skutek decyzji kończącej postępowanie podatkowe, a nie wyniku samej kontroli celno-skarbowej. Wydanie decyzji w zakresie dodatkowego zobowiązania podatkowego i jego wymiar jest obligatoryjne w razie spełnienia ustawowych przesłanek.

Przykład praktyczny – kiedy podatek od doszacowania to tylko początek

Załóżmy, że w 2025 roku zakończyła się kontrola celno-skarbowa, dotycząca CIT za 2020 rok. Organ kwestionuje poziom wynagrodzenia w transakcji z podmiotem powiązanym i ustala doszacowanie dochodu. Podatnik nie zgadza się z ustaleniami wyniku kontroli i nie składa korekty deklaracji – sprawa przechodzi więc w postępowanie podatkowe.

Jeżeli w wyniku postępowania fiskus podtrzyma swoje stanowisko i wyda decyzję, to nie tylko potwierdzi doszacowanie, ale również nałoży dodatkowe zobowiązanie podatkowe.

Jeśli organ podatkowy dokona doszacowania dochodu na poziomie 5 miliona złotych za rok 2020, którego termin rozliczenia upłynął w czerwcu 2021 r., jednocześnie wymierzając dodatkowe zobowiązanie podatkowe według stawki 10 procent, konsekwencje dla podatnika, który uregulował zaległy podatek 1 września 2025 r. byłyby następujące:

• Podatek od kwoty doszacowania: 950 tysięcy złotych,
• Odsetki: ok. 545 tysięcy złotych,
• Dodatkowe zobowiązanie podatkowe: 500 tysięcy złotych.

Łącznie zobowiązanie podatnika wobec organu wyniesie więc niemal 2 miliona złotych, 40 procent wartości doszacowania.

Zanim zdecydujesz się na postępowanie - analiza ryzyka

Koszty dla podatnika na skutek postępowania podatkowego mogą być bardzo dotkliwe. W związku z tym, po zakończeniu kontroli celno-skarbowej należy rzetelnie przeanalizować plusy i minusy związane z zaakceptowaniem jej rezultatu i zrobieniem korekty vs. pozwolenia, aby kontrola przekształciła się w postępowanie podatkowe, które zakończy się decyzją.

Oczywiście, obrona stanowiska podatnika w toku postępowania może być w wielu sytuacjach najlepszą strategią (o tym więcej w artykule: „Stojąc przy swoim: co, gdy nie zgadzasz się z ustaleniami organów?”

Jednak, jeżeli realnie szanse na wygraną są niewielkie, to zamiast brnąć dalej i ryzykować dodatkowe zobowiązanie, bardziej opłacalne może być złożenie korekty deklaracji jeszcze po kontroli, zanim sprawa trafi na ścieżkę postępowania.

To jednak jeszcze nie koniec. Konsekwencje ewentualnego doszacowania mogą być dotkliwe nie tylko dla podatnika, ale też osób odpowiedzialnych w jego imieniu za obowiązki podatkowe – o tym opowiem w kolejnym artykule.

Sprawdź wrześniowe wydanie TPcal Newsletter

Zapisz się na TPcal Newsletter, aby otrzymywać najnowsze wydania bezpośrednio na swoją skrzynkę: subskrybuj